يكي از مسائل مورد بررسي در گروه سني نوآموزان پيش دبستان و دانش آموزان دبستاني، مساله ي دير خوابيدن و دير بيدار شدن و به عبارتي مهارت مديريت زمان خواب است.

اين مساله علاوه بر ايجاد مشكلات يادگيري و تاثير بر سلامت جسمي و رواني كودك، مي تواند براي معلمان و مسئولان مدرسه نيز مشكلاتي به وجود آورد.

كودكان معمولا به دليل سطح بالاي انرژي تمايل دارند تا ساعات زيادي از شب بيدار مانده و به فعاليت بپردازند. اين درحالي است كه بدن آن ها به ۱۰ تا ۱۲ ساعت خواب مفيد نياز دارد.

عدم تامين اين مقدار از استراحت مي تواند منجر به خستگي و بي حوصلگي در طي روز و ايجاد مشكلاتي در امر يادگيري و توجه شود.

بر اساس مشاهدات انجام شده، اين دانش آموزان معمولا در طي روز نيز به لحاظ خلقي عصبي تر هستند.

در روابط بين فردي بيشتر پرخاش مي كنند و به دليل رفتارهاي بين فردي آسيب رسان، بيش از ساير كودكان در روابط دوستانه طرد مي شوند.

اگر فرزند شما نيز در تنظيم زمان خواب موفق به كسب مهارت نشده است، مي توانيد با مطالعه ي موارد زير در اين مسير به او كمك كنيد.

شش گام ساده و مهم به منظور تنظيم خواب كودك
۱. بهتر است حتي الامكان از خواب عصرگاهي كودكاتن به روش هاي مختلف از قبيل پرت كردن حواس آن ها به وسيله ي فعاليت هاي جذاب ديگر جلوگيري كنيد.

با اين كار، تنظيم زمان خواب به راحتي صورت مي گيرد.

۲. سعي كنيد از طريق گفت و گو با فرزندتان، برنامه اي نسبتا مشخص براي فعاليت هاي مختلف از قبيل انجام تكاليف، تماشاي تلوزيون، زمان صرف شام، بازي و خواب مشخص كنيد.

از اين طريق كودك شما علاوه بر يافتن راه حل براي مساله ي ديرخوابيدن، به تمرين مهارت برنامه ريزي روزانه خواهد پرداخت كه يكي از مهم ترين مهارت ها در جهت خودتنظيمي است.

براساس پژوهش ها، اين مولفه يكي از مهم ترين ويژگي هاي شخصيتي افراد موفق است كه پايه هاي اصلي آن از دوران كودكي شكل مي گيرد.

براي اجراي اين گام به اين نكته توجه داشته باشيد كه برنامه ريزي روزانه به معناي برنامه ريزي كردن زمان هاي روازنه ي كودك توسط شما نيست.

شيوه ي صحيح انجام اين كار، قرار گرفتن در كنار كودك و تشويق اوبه منظور داشتن برنامه اي براي ساعات مختلف شبانه روز از طريق گفت و گو است.

۳. تعطيلات آخر هفته اگر چه زمان خوبي براي دركنار هم بودن است، اما زنگ خطري است كه مي تواند برنامه ي هفتگي منظم كودكت ان را از طريق رفتن به مهماني يا دير خوابيدن به دليل تعطيلي روز بعد تهديد كند.

پيشنهاد مي كنيم در اين خصوص سعي كنيد حتي الامكان برنامه ي ديد و بازديد هاي خانوادگي را به گونه اي تنظيم كنيد كه فرزندتان زماني براي استراحت بيشتر داشته باشد و صبح روز بعد با بي حوصلگي و خستگي وارد مدرسه نشود.

۴. انجام كارهاي هيجان انگيز در شب هاي غير تعطيل مي تواند منجر به ديرتر خوابيدن شود.

مي توانيد با توضيح اين مساله براي فرزندتان، فعاليت مناسب تري مانند گوش دادن به يك موسيقي كودكانه و آرامش بخش را جايگزين فعاليت هاي پرهيجان قبل از خواب كنيد.

۵. نكته ي مهمي كه مي تواند در افزايش عزت نفس و اميد فرزندتان موثر واقع شود، مرور اتفاقات خوب هر روز قبل از خوابيدن است.

به عنوان مثال مي توانيد قبل از خواب از طريق طرح سوالاتي مانند ” امروز چه چيزهاي خوبي برايت داشت؟

” توجه كودك را از نكات منفي به سمت موفقيت ها سوق داده و خودكارآمدي و اميد را در او افزايش دهيد.

ممكن است مشغوليت ذهني كودك به مسائل روزمره اي كه موفق به يافتن راه حل براي آن ها نشده است، مانع از خواب خوب شبانه شود.

دعوا با دوست، گم كردن مداد رنگي، انتخاب نشدن در كلاس، قلدري كردن اطرافيان و …

از جمله مسائلي هستند كه مي توانند كودكان را دچار اضطراب و تشويش كرده و بر اشتها، خواب و اميدواري شان تاثير منفي بگذارند.

در اين صورت با فرزندتان گفت و گو كنيد و با ايجاد اميد براي يافتن راه حل مناسب، از تشويش ذهني اش بكاهيد.

۶. به اين نكته توجه داشته باشيد كه تغيير عادت ها امري دشوار و زمان بر است. بنابراين اگر فرزندتان با مساله ي دير بيدارشدن روبه روست نمي توان انتظار معجزه داشت.

آنچه مهم است آن است كه بتوانيد به كمك فرزندتان “برنامه اي نوشته شده و عيني ” براي زود بيدار شدن در طي روزهاي هفته تنظيم كنيد و در اين مسير، پيشرفت هاي هرچند جزئي او را نيز مورد توجه و تشويق كلامي قرار دهيد.

مي توانيد مواردي را نيز از طريق توافق با خود كودك به عنوان تشويق او در آخر هفته در نظر بگيريد.

بايد مراقب باشيد تا فرزندتان تشويق را رشوه برداشت نكند. بر اساس قانون پيامدهاي طبيعي، به موقع خوابيدن و زود بيدار شدن پيامدهاي مفيدي براي خود كودك به دنبال خواهد داشت.

بنابراين در نظر گرفتن جوايز متعدد براي اين كار بي معناست. بهترين حالت مي تواند آن باشد كه به صورت تصادفي و يا پس از گفت و گو، با ارايه ي نوعي از تشويق كننده ها او را متوجه پيشرفتش كنيد.

اين تشويق مي تواند شامل جملات مثبت و اميد بخش و يا هديه اي باشد كه شما براي كودك تان در نظر مي گيريد.جديدترين روش هاي روانشناسي كودك

استفاده از كدام نوع تشويق موثرتر است؟
در مسير اجراي اين برنامه و در صورت موفقيت كودك، در استفاده از مشوق هاي رفتاري و كلامي دست و دلباز باشيد.

بر اساس پژوهش ها، استفاده از اين نوع مشوق ها، نقش زيادي در رشد عزت نفس فرزندتان خواهد داشت.

اين در حالي است كه تقويت كننده هاي مادي مانند انواع جوايز و هدايا پس از مدتي اثر تقويت كننده ي خود را از دست خواهند داد.

نمونه اي از اين نوع تشويق ها عبارتند از :
لبخند زدن
در آغوش گرفتن
به كاربردن جملاتي از قبيل : ” آفرين “، ” تو عالي هستي “، اين هفته واقعا كار بزرگي كردي كه تونستي صبح ها به موقع آماده شوي “.
جالب است بدانيد با به كار بردن جملات به ظاهر ساده ي بالا، بزرگ ترين سرمايه گذاري رواني براي آينده ي فرزندتان را آغاز كرده ايد.

منبع:كانون مشاوران ايران-با دير بيدارشدن فرزندم چه كنم ؟

خواب هاي مي توانند فريبنده، مهيج، ترسناك يا عجيب و غريب باشند.

در حالي كه هيچ نوع توافق عمومي در مورد دليل خواب ديدن وجود ندارد، ولي محققان يك مقدار شناخت نسبت به مواردي كه در حين خواب ديدن اتفاق مي افتد، به دست آورده اند. در اينجا ۱۰ مورد مهمي در رابطه با خواب بيان شده است.

۱٫ هر شخصي خواب مي بيند
افراد بالغ و همچنين كودكان در طول هر شب، تقريبا دو ساعت خواب مي بينند – حتي افرادي كه ادعا مي كنند خواب نمي بينند هم خواب مي بينند.

در واقع محققان به اين نتيجه رسيده اند كه افراد در طول هر شب خواب هايي مختلفي مي بينند، كه هر كدام از آنها ۵ تا ۲۰ دقيقه به طول مي كشند.

در طول يك دوره زندگي معمولي، افراد به طور متوسط شش سال را صرف خواب ديدن مي كنند.

۲٫ شما بيشتر خواب هاي خودتان را فراموش مي كنيد
تقريبا ۹۵ درصد از خواب هاي شما بلافاصله بعد از بيدار شدن فراموش مي شوند.

بر اساس يكي از نظريات بيان شده در مورد اينكه چرا يادآوري خواب ها مشكل مي باشد، بيان شده است .

تغييرات صورت گرفته در مغز كه در طول خواب ديدن اتفاق مي افتند، از پردازش و انباشت اطلاعات كه براي ايجاد خاطره مورد نياز مي باشد، حمايت نمي كند.

اسكن مغز افراد در حال خواب نشان داده است لايه هاي پيشاني – بخشي كه نقش مهمي را در ايجاد خاطره دارد – كه محل صورت گرفتن خواب مي باشد، در طول حركت سريع چشم (REM) در خواب غير فعال مي باشد.

۳٫ تمام خواب ها رنگي نمي باشند
در حاليكه اكثر افراد گزارش مي كنند كه خواب هاي رنگي مي بينند، ولي درصد محدودي از افراد وجود دارند كه ادعا مي كنند خواب هاي سياه و سفيد مي بينند.

در مطالعه اي كه خواب بيننده ها نسبت به اهداف مطالعه مطلع بودند و از آنها خواسته شده بود كه يكي از چارتها را انتخاب كنند كه با خواب هاي آنها مطابقت دارد، رنگ هاي عسلي بيشتر از ساير رنگ ها انتخاب شد.

۴٫ مردها و زن ها به صورت متفاوتي خواب مي بينند
تحقيقات صورت گرفته نشان داده است مضامين خواب هاي مردها و زنها با يكديگر متفاوت مي باشند. در برخي از مطالعات صورت گرفته ، خواب ديدن در مورد اسلحه ها در مردان بيشتر از زنان بود، در حاليكه زنان بيشتر از مردان خواب لباس مي بينند.

در يك مطالعه ديگري نشان داده شده است كه خواب هاي مردها داراي مضامين تهاجمي و تجاوزي و فعاليت فيزيكي بيشتري مي باشد، در حالي كه خواب هاي زنان بيشتر شامل طرد شدن و محروميت مي باشد و مقدار گفتگو بيشتر از مقدار فعاليت فيزيكي مي باشد.

زنان تمايل دارند كه يك مقدار خواب طولاني تري را ببينند كه باعث مي شود شخصيت هاي بيشتري در خواب آنها وجود داشته باشد.

در زمينه شخصيت هاي موجود در خواب ها، معمولا تعداد مردان در خواب هاي مردها، دو برابر تعداد زنان مي باشد؛ اين در حالي است كه تعداد افراد موجود از هر دو جنسيت در خواب هاي زنان يكسان مي باشد.

۵٫ احتمالا حيوانات هم خواب مي بينند
اكثر افراد بر اين عقيده هستند زمانيكه سگ در هنگام خواب دم خودش را تكان مي هد يا پاهاي خودش را حركت مي دهد، در حال خواب ديدن مي باشد.

در حالي كه نمي توان به صورت قطعي در مورد صحت اين ادعا اظهار نظر كرد، ولي محققان بر اين باورند كه احتمال خواب ديدن حيوانات وجود دارد. حيوانات دقيقا همانند انسان ها وارد مراحل خواب مي شوند كه شامل چرخه هاي REM و غير REM خوابي مي باشد.

۶٫ امكان كنترل خواب هايتان وجود دارد
يك خواب روشن عبارت از خوابي مي باشد كه شما در حين آن مطلع هستيد همچنان در حال خواب هستيد.

خواب ديدن روشن يك وضعيت تركيبي از هر دو مورد هوشياري و خواب REM مي باشد، و در طول آن شما مي توانيد مضمون خواب را هدايت يا كنترل كنيد.

تقريبا نيمي از مردم مي توانند حداقل يك خواب روشن را به ياد داشته باشند، و همچنين برخي از افراد مي توانند خواب هاي روشن متعددي را به ياد بياورند.

۷٫ عواطف منفي رايجتر مي باشند
محققي به اسم كالوين اس. هال در طول يك دوره چهل ساله، بيش از ۵۰۰۰۰ گزارش خواب را از دانشجويان دانشگاهي جمع آوري كرد.

اين گزارشات در طول دهه ۱۹۹۰ و از طريق يكي از دانشجويان هال به اسم ويليام دومهوف در دسترس عموم قرار گرفت.

گزارشات مربوط به خواب مشخص كرد كه بيشتر عواطف در طول خواب ها تجربه مي شوند، هر چند كه در حالت عمومي عواطف تجربه شده مربوط به اضطراب و عواطف منفي درطول خواب بيشتر از عواطف مثبت مي باشند.

۸٫ خواب ديدن در افراد نابينا هم اتفاق مي افتد
محققان روانشناسي و علوم شناختي در يكي از مطالعات صورت گرفته بر روي افرادي كه از زمان تولد نابينا بودند، به اين نتيجه رسيدند كه به نظر مي رسد اين افراد در طول خواب هايشان تجسمات بصري را تجربه مي كنند و خواب ديدن را تجربه مي كنند.

همچنين آنها داراي حركات چشم مي باشند كه با حالت يادآوري خواب تصويري مطابقت دارد.

هر چند كه حركات چشم شركت كنندگان نابينا در طول REM كمتر از مشاركت كنندگان بيناي حاظر در مطالعه مي باشد، ولي اين شركت كنندگان احساسات خواب مشابهي را گزارش كردند كه شامل مضامين بصري مي باشد.

حقايق خواب ديدن
۱٫ شما در طول خواب هايتان بي حس هستيد
يكي از ويژگي هاي خواب REM عبارت از بي حسي عضلات ارادي مي باشد. اين پديده به عنوان فقدان تونوس (كشيدگي طبيعي عضلاني) REM ناميده مي شود و باعث مي شود كه شما نتوانيد در طوب خواب واكنش نشان دهيد.

منبع:كانون مشاوران ايران-۱۰ حقيقت جالب در مورد خواب ديدن